Boğaziçinden Adalet Ağaoğlu'na saygı: Edebiyatın hafızası arşivlerde yaşıyor

Türk edebiyatının unutulmaz kalemlerinden Adalet Ağaoğlu'nun tüm eserleri, Boğaziçi Üniversitesi'nin özenli çalışmalarıyla yeniden hayat buluyor. Üniversite, hem yayınevi projeleriyle hem de dijital arşiv çalışmalarıyla yazarın kültürel mirasını gelecek kuşaklara aktarıyor.

Boğaziçi Üniversitesi, Türk edebiyatının usta ismi Adalet Ağaoğlu’nun külliyatını koruma, yaşatma ve dünyaya tanıtma sorumluluğunu sürdürüyor. Üniversite bünyesindeki Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, kapsamlı bir yayın ve arşiv projesiyle edebiyat tarihine değerli bir katkı sunuyor.

“Adalet Ağaoğlu Serisi” adıyla yürütülen proje kapsamında yazarın tüm eserleri titiz bir editoryal çalışmayla yeniden okurlara kazandırılıyor. Bu uzun soluklu proje, yalnızca bir yayın girişimi değil; aynı zamanda Türk kültürel belleğini güçlendiren bir edebiyat arşivi niteliği taşıyor.

Serinin ilk adımı, yazarın “Dar Zamanlar Üçlemesi”nin tamamı ile “Dert Dinleme Uzmanı” romanının bir araya getirildiği “Dar Zamanlar Dörtlemesi”nin yayımlanmasıyla atıldı. Ardından, yazarın kişisel notları, belgeleri ve fotoğraflarının da yer aldığı “Fikrimin İnce Gülü – Özel Edisyon” yayımlandı. Bu çalışma, Ağaoğlu külliyatının en kapsamlı edisyonu olarak öne çıkıyor.

Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, önümüzdeki dönemde de yazarın tüm eserlerini eksiksiz biçimde yayımlamayı ve Adalet Ağaoğlu’nun eserlerini dünya dillerine kazandırmayı hedefliyor. İtalyanca ve Azerice çeviri projeleri bu kapsamda yürütülüyor.

Edebiyatın Kalbi Boğaziçi’nde: Adalet Ağaoğlu Araştırma Odası

Yazarın Boğaziçi Üniversitesi’ne bağışladığı kişisel arşiv, 27 Ocak 2010 tarihinde “Adalet Ağaoğlu Araştırma Odası” adıyla hizmete açıldı. Odanın tasarımı, yerleşimi ve atmosferi bizzat yazar tarafından planlandı.

1948-2008 yılları arasındaki geniş basın arşivlerinden, el yazmaları, mektuplar, özel notlar, ödüller ve kitap koleksiyonlarına kadar birçok kıymetli belge araştırmacıların erişimine açık durumda. Dijitalleştirme süreci ise aralıksız sürüyor.

Araştırmacılar, randevu sistemiyle bu zengin arşivden yararlanabiliyor. Arşiv, Boğaziçi Üniversitesi mensuplarının yanı sıra dışarıdan gelen yüksek lisans ve doktora öğrencilerine de açık.

Edebiyatı, Belleği ve Kültürü Buluşturan Proje

Boğaziçi Üniversitesi, Adalet Ağaoğlu’nun yalnızca eserlerini değil; aynı zamanda düşünce dünyasını, döneminin toplumsal ve kültürel dinamikleriyle birlikte ele alıyor. Üniversite, yayıncılık, arşiv ve çeviri çalışmalarıyla Adalet Ağaoğlu’nun edebi mirasını dünya edebiyat sahnesinde kalıcı bir yere taşımayı amaçlıyor.

İşte Adalet Ağaoğlu’nun tüm önemli kitapları, türlerine göre sınıflandırılmış şekilde

Romanları

Adalet Ağaoğlu, özellikle romanlarıyla Türk edebiyatında 20. yüzyılın toplumsal değişimlerini en derin şekilde yansıtan yazarlardan biridir.

Ölmeye Yatmak (1973) — Dar Zamanlar Üçlemesi - 1

Bir Düğün Gecesi (1979) — Dar Zamanlar Üçlemesi - 2

Hayır... (1987) — Dar Zamanlar Üçlemesi - 3

Dert Dinleme Uzmanı (2014) — Dar Zamanlar Dörtlemesi’ne dahil edilmiştir

Fikrimin İnce Gülü (1976)

Ruh Üşümesi (1991)

Romantik Bir Viyana Yazı (1993)

Bir Kahramanın Ölümü (2003)

Çok Uzak – Fazla Yakın (2011)

Tiyatro Oyunları

Adalet Ağaoğlu’nun tiyatroları, 1950’lerden itibaren toplumsal eleştiriyi sahneye taşıyan öncü eserlerdir.

Evcilik Oyunu (1964)

Çatıdaki Çatlak (1965)

Sınırlarda Aşk (1969)

Kozalar (1971)

Çok Uzak – Fazla Yakın (1991, sahne uyarlaması)

Bir Başka Tepedeki Kadın (1973)

️ Öykü Kitapları

Ağaoğlu, kısa öykülerinde birey-toplum çatışması, kadın kimliği ve modernleşme sancılarını incelikle işler.

Yüksek Gerilim (1974)

Sessizliğin İlk Sesi (1978)

Hayatı Savunma Biçimleri (1997)

Toplu Öyküler (2007, tüm kısa öykülerinin bir araya getirildiği baskı)

Deneme ve Anı Kitapları

Göç Temizliği (1985)

Geçmişin Gölgesi Konuşmaları (1998)

Damla Damla Günler (2004)

Mor: Yazılar, Söyleşiler, Anılar (2018)

Bazı Ödülleri

Sait Faik Hikâye Armağanı (1974, Yüksek Gerilim ile)

Orhan Kemal Roman Armağanı (1979, Bir Düğün Gecesi ile)

Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (1992, Ruh Üşümesi ile)

Aydın Doğan Ödülü (1996, Edebiyat dalında)

Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (1999)

Eserlerinde Öne Çıkan Temalar

Modernleşme ve birey çatışması

Kadın kimliği ve toplumsal roller

Bellek, zaman ve kimlik

Türkiye’nin dönüşüm süreci (1950–1980)

Sessizlik, iletişimsizlik ve toplumsal baskı