"Kirli Düzine" listesi güncellendi: İşte en fazla pestisit bulunan meyve ve sebzeler!
Taze meyve ve sebzeler, vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin, mineral ve lif açısından zengindir. Ancak bu sağlıklı ürünlerin yüzeylerinde görünmeyen bir tehlike gizleniyor: böcek ilaçları (pestisitler). Çevre Çalışma Grubu'nun (EWG) yayımladığı 2025 raporu, bazı ürünlerin yüksek oranda pestisit kalıntısı taşıdığını ortaya koydu.
???? Çilekten elmaya, pestisit kalıntısı listesi endişelendirdi
EWG’nin 2025 “Kirli Düzine” (Dirty Dozen) listesinde, pestisitlerle en çok kirlenen 12 meyve ve sebze yer aldı. Liste şu şekilde:
Çilek
Ispanak
Kale, kara lahana ve hardal yeşillikleri
Üzümler
Şeftali
Armut
Elma
Dolmalık ve acı biberler
Kiraz
Yaban mersini
Taze fasulye
Yapılan testlerde bu ürünlerde 209 farklı pestisit tespit edildi. Üstelik, çilek, elma, kiraz, ıspanak ve üzüm gibi ürünlerin %90’ından fazlasında birden fazla pestisit kalıntısı bulundu. Yani, satın aldığınız 10 elmanın dokuzunda pestisit kalıntısı olma ihtimali oldukça yüksek.
⚠️ Pestisitler insan sağlığına nasıl zarar veriyor?
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre pestisitler, insanlar için potansiyel olarak toksik maddeler arasında yer alıyor. Uzun süreli maruziyet;
Kanser,
Üreme sağlığı bozuklukları,
Bağışıklık sistemi sorunları,
Sinir sistemi hasarı gibi ciddi sağlık risklerine yol açabiliyor.
Pestisitlerden korunmak için en etkili yöntem: Akan su altında yıkamak
Pestisit kalıntılarından tamamen kurtulmak mümkün olmasa da, doğru yıkama yöntemleriyle riski büyük ölçüde azaltabilirsiniz.
2022 yılında yapılan bir araştırmaya göre, ürünleri akan musluk suyu altında yıkamak, pestisit kalıntılarını gidermede en etkili yöntem olarak öne çıkıyor.
USDA’nın önerileri:
Meyve ve sebzeleri elinizle nazikçe ovalayarak yıkayın.
Sert kabuklu ürünler (kavun, salatalık vb.) için fırça kullanın.
Çok sıcak veya çok soğuk su kullanmayın (üründen en fazla 10°C daha soğuk su idealdir).
Yıkadıktan sonra temiz bir havluyla kurulayın.
Sabun, deterjan veya ticari temizleyiciler kullanmak tehlikelidir. Çünkü ürünlerin gözenekli yapısı bu maddeleri emebilir ve gıda zehirlenmesine yol açabilir.
???? “Temiz 15” listesi de rehber olabilir
Çevre Çalışma Grubu ayrıca, en az pestisit kalıntısı içeren “Temiz 15” listesini de paylaşıyor. Ancak uzmanlara göre, çiftçi pazarlarından veya ev bahçelerinden alınan ürünler de dahil olmak üzere tüm meyve ve sebzelerin suyla yıkanması gerekiyor.
Bu basit adımla, sofralarınıza gelen ürünlerin daha temiz, güvenli ve sağlıklı olmasını sağlayabilirsiniz.
Pestisit Nedir?
Pestisitler; tarım ürünlerini zararlı böcek, mantar, ot, bakteri veya kemirgenlerden korumak için kullanılan kimyasal ya da biyolojik maddelerdir. Temel amaç, ürün verimini artırmak ve hastalık taşıyan zararlıların yayılmasını önlemektir. Ancak pestisit kalıntıları gıda zincirine karıştığında insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle pestisitlerin kontrollü, ölçülü ve bilinçli şekilde kullanılması büyük önem taşır.
Tarım alanlarının yanı sıra ev, bahçe ve kamu alanlarında da çeşitli haşere ilaçları şeklinde pestisitler kullanılabilir. Ancak bilinçsiz kullanım, toprağa, suya ve havaya karışarak uzun vadeli sağlık riskleri oluşturabilir.